Adli Ayter kimdir, nerelidir, kaç yaşında, mesleği ve hakkında merak edilenler...

Adli Ayter ismi sanat alanında icra ettiği çeşitli çalışmalar ve çalışmalarının neticesinde kazandığı başarılarla dünya çapında öne çıkan isimlerden biridir. Şimdir Adli Ayter ismine daha yakından bakalım.

Adli Ayter kimdir ve nerelidir?

1938 yılında Sarıkamış’ta dünyaya geldi.

Eğitim hayatı

İlk-orta öğrenimini Sarıkamış'ta bitirip İstanbul’da Vefa Lisesi ve Gazetecilik Yüksek Okulu’nu tamamladı.

Sonrasında Paris’e giderek iki sene Alliance Francaise’de lisan eğitimi aldı.

Mesleki kariyeri

Onun en önemli özelliği Türk Halk Oyunları, Kafkas Halk Dansları ve Azeri Musikisi sahasında ülkemizin nadir uzmanlarından biri olmasıdır.

AYTER, yurt dışında pek çok ülkede oynadığı halk oyunları ile ülkemizi temsil etmiş, Fransa – Dijon Uluslararası Halk Dansları Olimpiyatından 1975 – 1977 – 1982 tarihlerinde 3 kez Dünya Birinciliğini (Altın Madalya) almıştır.

Kendi yetiştirdiği Kars-Kafkas Halk Dansları Folklor Sanat Topluluğu ile 1989’da devlet görevi ile Türkiye'yi Dijon Olimpiyatında temsil ederek Dünya İkinciliğini kazanmıştır.

Ayter, oluşturduğu müspet çalışmalarıyla Türk Halk Sanatının, çağdaş Dünya Sanatı seviyesine ulaşmasındaki büyük desteklerinden dolayı 1985 yılında

T.B.M.M. Başkanlığınca Altın Şild  ödülüne layık görüldü.

Türk Halk Bilimi alanında yaptığı çalışmalar, ülkemize getirdiği başarılar ve sanatının 40. senesini kutlamak için Kültür Bakanlığı tarafından 1999 tarihinde ismine bir jübile gecesi düzenlendi.

1952 senesinden beri Kars-Kafkas Halk Danslareı ve Halk müzikleri üzerine yoğun projeler yapan Ayter, “Folklor ve Turizm” isimli aylık bir dergi yayınlayarak (1974) Kafkas Tarihi, Azeri Musikisi, Azerbaycan Halk Edebiyatı, Kafkas Halk Danslarının Koreografisi, Türk Halk Bilimi, Etnografik El Sanatları gibi çeşitli konularda makaleler ve eleştiriler düzenledi.

Devlet Opera ve Balesinin kurucusu Miss Ninette de Valois tarafından Devlet Balesi’ne misafir sanatçı olarak çağırıldı.

Ayter, Uyuyan Güzel balesinde iki sezon başarıyla görev yaptı.

Dirijör Niyazi Tagizade’nin takdirlerini kazandı.

1955 tarihinden bu yana muhtelif kurum ve kuruluşlarda halk bilimi öğretmenliği yaparak binlerce öğrenciye eğitim vermenin gururunu taşımaktadır. 

Hava Harp Okulu’nda on sene (1972-1982) amatörce eğitim verdi.

T.M.T.F. (Türk Milli Talebe Federasyonu), Şimali Kafkas Kültür Derneği, Azerbaycan Gençlik Derneği, Türk Folklor Kurumu, Türk Turizm Folklor Derneği, Şamil Eğitim ve Kültür Vakfı, İ.T.Ü. Devlet Konservatuarı gibi kuruluşlarda halk bilimi projelerini sürdürerek kültürümüzün öğrenilmesinde üstün çaba sarf etti.

Kültür Bakanı Sn. Mesut Yılmaz’a verdiği raporlarla Devlet Halk Danslarının İstanbul’da kurulmasını sağladı.

1987 yılında Kültür Bakanlığı’nın gerçekleştirdiği sempozyumlarda bildirileri yayınlandı. 

1967-1968 tarihleri arasında “Arşın Mal Alan” Azeri Operetinde bir yıl oynayarak “Sultan Bey” rolüyle İstanbul seyircisinin beğenisini topladı.

Taksim Marmara Oteli salonlarında düzenlediği Kafkas Balosu kolay kolay unutulmadı.

Topkapı Sarayı Müzesine kayıtlı takı koleksiyonunu sergileyip televizyonda yaptığı sanat röportajları ile amaçlarına hizmet etmeye devam etti.

17. Uluslararası İstanbul Festivali’ne çağırılan Ayter, Kars-Kafkas Halk Dansları Topluluğu ile Atatürk Kültür Merkezi’nde dört kez izleyicilerle buluştu. 

Azerbaycan Devlet Filarmonia Orkestrası eşliğinde 45 dansçıdan oluşan dev kadrosunu İstanbullulara sundu.

Ayter, Goes – Marboug – Bary – Venezia – Trieste – Strassbourg – Politiers – Confolens – Nanterre – La Rochelle – Bordeaux – Felletin – Montoire – Har’ı Bülbül / Bakü – altı kez Dijon ve 17. İstanbul Festivallerinde halk danslarımızı büyük bir ustalıkla göstermiştir.

Azerbaycan – Bakü Koreografi Mektebinde 45 gün eğitim veren Ayter, Kültür Naziri Polat Bülbüloğlu tarafından bröve ile onurlandırılmıştır.

Folklor dünyamızın şüphesiz en kıymetli ustalarından olan ve enerjisini en estetik şekilde hissettiren Ayter, büyük usta Haşim Sotay tarafından yetiştirilmiştir. 

Ardından Ali Malik Nahabaş, Mehmet Atalık, Musa Ramazan, Elburus Gaytaoğlu, Tahxo İzrailof, Nino Ramişvili, Fridon Sulaberidze, İosif Mataev gibi önemli ustalardan eğitim almıştır.

1989 – 1994 tarihleri arasında İ.T.Ü. Devlet Konservatuarında öğretim görevlisi olarak çalışmıştır.

40 seneden uzun süre Kapalıçarşı’da sadekar ustası olarak da kuyumculuk alanına hizmet etmiştir. 

1996 senesinde Kuyumculuk Meslek Bilgisi ve Mücevherat Sanatı isimli sektörde yayımlanmış ilk eseri yazılmıştır.

Kitabı günümüzde de ders kitabı olarak Kuyumculuk Meslek Okullarında ve özel takı tasarım okullarında kullanılmaktadır.

Ayter doğuştan benzersiz bir yeteneği, hayal ve sezgi gücü olan ve bunu eğitim, bilgi, görgü birikimi ile birleştiren,  Türk Halk Danslarına boyut kazandıran bir semboldür.

Tükenmeyen enerjisi, atılımcılığıyla, sevgi ve hoşgörüsüyle çok sevilen bir sanatçıdır. 

Azimli ve kararlı yapısı ile hayatını Türk Halkbilimine adamıştır. Halk Sanatı onun yaşama biçimidir.